4 mei, even voor acht uur in de avond. Ik heb alle bewoners voor de televisie verzameld. De kopjes koffie staan binnen handbereik op de rollators. Ook al moet ik deze avond werken, ik hecht er wel waarde aan om vanavond stil te zijn. En ik vermoed dat de bewoners van de groep deze gedachten ook wel delen. De gemiddelde leeftijd van de bewoners op deze groep is 90 jaar. De bewoners waar ik vanavond voor zorg hebben geen dementie, maar wel behoefte aan structuur omdat ze allemaal een psychische achtergrond hebben. De meeste waren tieners toen Nederland werd bevrijd, een enkeling was al een jonge twintiger. Ik pak mijn kruk en ga met een kop koffie in de hand in de kring zitten.
'Gezellig, wat gaan we kijken vanavond?' vraagt An. Ik grinnik onwillekeurig. 'Nou, gezellig... het is 4 mei, vanavond is het dodenherdenking. We denken aan de slachtoffers van de tweede wereldoorlog...' antwoord ik.
Stilte. Ik hoor alleen het getik van koffielepeltjes die met het roeren van de koffie tegen het porselein aankomen. De stem op de televisie vult de ruimte. "Vanavond herdenken we de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en oorlogssituaties en vredesmissies nadien." An doorbreekt de stilte 'Wat goed dat jullie eraan blijven denken, het was zo'n akelige tijd. Maar we hebben ook gelachen hoor met die Duitsers, die waren niet zo snugger!' Ik knik. Dan ineens staat Truus op. 'Even naar het toilet' stamelt ze en weg loopt ze. 'Moet je snel wezen, het is bijna acht uur' roept An haar nog achterna. Ergens heb ik het gevoel dat er iets niet klopt. Ik besluit om naar Truus te gaan.
Truus staat op haar slaapkamer voor het dressoir. Op het dressoir staan oude foto's in mooi bewerkte zilveren lijstjes. Truus is de oudste op de woongroep. Ze is 96 jaar en komt uit een goed milieu. 'Truus, gaat het wel?' vraag ik voorzichtig. 'Ach, zuster. U bedoeld het goed.' begint ze 'maar ik kan niet naar de televisie kijken. Weet u, die tijd was méér dan akelig.' Vanuit de huiskamer hoor ik "The last post" klinken.
Truus recht haar rug en ze pakt één van de foto's. 'Het is mooi dat er aan gedacht wordt zuster en dat ze stil zijn uit eerbetoon. Maar weet u, als ik de mensen wilde eren die ik kende in de oorlog zuster, dan kon ik mijn hele leven wel zwijgen....Dit is mijn broer. Hij is niet meer thuis gekomen. En die daar, dat is mijn neef, knappe vent hè? Ook hij kwam niet meer thuis.... ' De tranen staan in haar ogen. 'Ik weet zelfs niet meer zo goed hoe oud dat ze eigenlijk waren. Volgens mij was mijn broer 17 en mijn neef 19 jaar oud. Ze hadden alles moeten doen zuster, alles, behalve vechten. En ziet u dat kleine jongetje in dat zilveren lijstje? Dat is onze antoine, het nakomertje in het gezin. Hij was 4 jaar en speelde buiten op het moment dat er een bom viel.... Eervol gestorven noemen ze dat, voor het Vaderland.... Maar wat is eervol als je niet eens een lichaam kunt begraven of wanneer je het jongste broertje niet compleet terug krijgt? Zuster, voor mij is het elke dag dodenherdenking...'
Ademloos luister ik naar Truus. Vanuit de huiskamer klinkt het Wilhelmus. Ik was 2 minuten stil.
Reactie plaatsen
Reacties